Futbolda, her zaman gelişime açık ve gün geçtikçe önemi daha da artan duran top organizasyonları, futbol takımlarının skor avantajını lehine çevirebilmekte önemli bir rol oynuyor. Son yıllarda, birçok kulübün duran top organizasyon ve taktikleri üzerine çalışmalar yaptığını biliyoruz. Bu yazımda, öncelikle duran top organizasyonlarının tam olarak hangilerini ele alacağımın bilgisini vermek isterim. Daha sonrasında ise, duran top organizasyonlarının ne kadar önemli olduğunu istatistiksel olarak açıklayacağım. Yazının devamında, serbest vuruş ve köşe vuruşlarında kullanılan çeşitli organizasyonlarını belirtip, farklı taktik uygulayan takımların duran top organizasyonlarını göstereceğim. Duran top olarak adlandırdığımız; aut atışı, köşe vuruşu, serbest vuruşlar ve penaltıdır. Skor avantajını takım lehine çevirecek olanları göz önünde bulundurursak bunların başında; penaltı, serbest vuruş ve köşe vuruşu ilk önceliğimiz olur. Ama bu yazıda asıl ele alacağımız iki duran top organizasyonudur. Onlar ise serbest vuruş ve köşe vuruşudur.
Duran top organizasyonları, 2018 Dünya Kupasına damgasını vuran çalışmalardan biri olarak hafızalara kazındı. 2018 Dünya Kupasında toplam atılan 169 golün 73’ü, yani %43’ü duran top organizasyonları ile kaydedildi.
Bir de 2018 yılında düzenlenen MIT – Spor Analizleri Konferansı’nda yapılan duran top analizine üzerine yazılmış akademik makaleye bakalım. Konferansta yapılan bir duran top organizasyon araştırma makalesinde baz alınan lig, dünyanın en büyük ligi olan, İngiltere Premier ligi ve ligin 2016 – 2017 sezonu üzerinden istatistik oluşturulmuştur. Baz alınan ligin, 2016 – 2017 sezonunda toplam gollerin %16’sı duran toplardan gelmiştir. Bu çalışma göz önünde bulundurulduğunda, 2016- 2017 sezonunda duran toplardan en fazla gol bulan takım 43 toplam golden 16 golünü duran toptan üretmiş olan West Bromwich Albion olmuştur. Bu ortalama ile %35’lik bir gol katkısı alarak birinci sırada yer alan takım olmuştur. Duran toptan gol elde eden en kötü takım ise Sunderland olmuştur. Sunderland, toplamda 29 golün 2’sini duran toptan kaydetmiş ve %7’lik bir ortalama ile tabloda en düşük duran toptan gol katkısı üreten takım olmuştur.
MIT – Spor Analizleri Konferansındaki, duran top organizasyonları makalesine baktığımızda verilen köşe vuruş tablosu ise, Premier ligde oynayan takımların genellikle köşe vuruşlarında topu nereye doğru gönderdiklerini gösteren ısı haritası verilmiştir. Bu haritada kırmızı alanlar, takımların topu en çok gönderdikleri yerlerdir. Mavi alanlar ise topu en az gönderdikleri alanlardır. Aşağıda gördüğünüz köşe vuruşu ısı haritası Gauss modellemesi ile oluşturulmuş bir tablodur.
Araştırmadaki ısı haritasına baktığımızda ise, 2016 – 2017 sezonunda en fazla duran top organizasyonundan gol atan takım olan West Bromwich Albion’un köşe vuruşlarında, 6 pasın içine yakın yere topları gönderdiğini görüyoruz. Aynı zamanda duran top organizasyonundan en az gol bulan takımı Sunderland ise, köşe vuruşlarında daha çok ceza sahası dışına yakın yerlere veya penaltı noktasının üzerine topları gönderdiğini görüyoruz. 2017 – 2018 şampiyonu Manchester City ise genelde ön direğe yakın yere topları gönderdiği, 2018- 2019’un en büyük şampiyon adayı Liverpool ise araştırılan sezonda penaltı ve ceza yayına yakın yerlere topları gönderdiği görülüyor.
Bu araştırma sonrasında bakmamız gereken diğer bir araştırma ise, Avrupa’nın en önemli 3 liginin, 2017-2018 sezonlarında duran top organizasyonlarından en çok gol atan ve en az gol atan takımlarının çizelge tablosu olacaktır. Aşağıdaki tablo bu araştırma için düzenlenmiştir:
Tabloda, Avrupa’nın önde gelen 3 ligi İngiltere, İspanya ve İtalya liglerinde serbest vuruş ve köşe vuruşlarından en çok ve en az gol üreten takımlarını görebiliriz. Öncelikle İngiltere Premier Ligi’ne baktığımızda, geçen sezonun şampiyonu Manchester City’nin 105 golünün, sadece 15 golünü duran top organizasyonlarından elde ettiğini görüyoruz. En çok duran top organizasyonundan gol bulan takım ise, Bournemouth takımı ve geçen sene 31 gol üreten takım bunun %36’sını, yani 16 golünü duran top organizasyonundan bulduğunu söyleyebiliriz. Takım ise ligi 12.inci sırada tamamlamış. 2016-2017 sezonunda duran top organizasyonundan en fazla gol üreten takımı West Browmich Albion, 2017-2018 sezonunda ise 31 golün 14’ünü duran toptan kaydetmiş ve %45 oranında bir katkı sağlamıştır. Sezonu ise, bu katkıya rağmen 20.inci sırada tamamlamıştır. Duran top organizasyonunda en az gol bulmuş iki takım ise Huddersfield ve Brighton olmuştur. İki takım da lig boyunca duran top organizasyonundan sadece 5 gol üretebilmişlerdir. Sezon sonu Huddersfield ligi 16.ıncı, Brighton ise 15.inci sırada tamamlamıştır.
İspanya La Liga’da ise, geçen sezonun şampiyonu Barcelona toplam 99 golünün 15’ini duran top organizasyonlarında elde etmiştir. Real Madrid, La Liga 2017-2018 sezonunda en fazla duran top organizasyonundan gol bulan takım olarak 94 golün 20’sini duran top organizasyonlarından kaydetmiştir. Duran top organizasyonlarında en çok gol oranına sahip olan takım ise Girona’dır. Girona, sezon boyunca toplam 50 gol üretmiş ve 19 golünü ise duran top organizasyonlarından elde etmiş olup, %38 oranında bir başarı elde etmiştir. Girona sezon sonu ligi 10.uncu sırada tamamlamıştır. Ligin duran top organizasyonlarında başarısız olan takımı ise Las Palmas olmuş ve sadece 2 golü duran toptan üretmiştir.
İtalya Seria A’ya baktığımızda ise, duran top organizasyonlarından gol bulan en başarılı takım İnter olmuştur. Juventus ve İnter 19 golünü duran toplardan atmış olsa da oran olarak sezonda %28’lik bir başarı ile İnter, duran top organizasyonlarında başarılı bir grafik çizmiştir. Atalanta ise oran olarak %24’lük bir başarı elde etmiş ve 57 golünün 14’ünü duran top organizasyonlarından kaydetmiştir. Genoa, ligin en az duran top organizasyonlarından gol bulan takımı olmuş ve 6 gol üretebilmiştir.
Peki, Türkiye süper liginde ise nasıl bir istatistik olmuştur? Türkiye süper liginin 2017-2018 sezonunda duran top organizasyonundan en fazla gol üreten takımı 18 gol ile Beşiktaş olmuştur. Geçen senenin şampiyonu bu gol sayısı ile %26’lık bir oran elde etmiştir. Ama ligin duran top organizasyonundan en fazla katkı elde eden takımı %29 başarı oranı ile Göztepe’dir. Göztepe toplamda 49 gol atmış ve 14 golünü duran top organizasyonundan bulmuştur. Fenerbahçe ligin en fazla gol atan takımı olmasına rağmen, toplam 78 golün, 14’ünü duran top organizasyonlarından üretmiş ve %18’lik bir oran elde etmiştir. Ligin duran top organizasyonundan en az gol elde eden iki takımı Alanyaspor 3 gol ve Antalyaspor 4 gol ile olmuştur.
Yukarıda verilen tablolar, basit bir istatistiki veri üzerine kurulu olsa bile, sezon boyunca duran top organizasyonlarında elde edilen goller sayesinde düşme potasındaki takımların ligde kalmalarına veya şampiyonluk yarışında olan takımlara avantaj sağlayabilecek puanları almalarına, katkı sağlayan gollerin oluşum tablosu da denilebilir. Tabi ki, West Bromwich Albion gibi bazı kulüplere ise güçlü bir katkısı da olmayabilir. Ama, dikkat edilmesi gereken en önemli kısım, bir duran top organizasyonuna önem veren takımlar maçlarda etkili ve galibiyete yakın olan takımlar olabileceği gerçeğidir. Bu sayede, sezon boyunca lig tablosunun üst sıralarında etkili yer alabileceklerini söyleyebiliriz. Duran top organizasyonları, özellikle savunma zaafı olan ve hava hakimiyeti konusunda sıkıntı yaşayan takımlara karşı veya kapanan rakiplere karşı gol yolunda etkili bir stratejik olgudur. Son yıllarda birçok takım bu önemi fark etmiş ve ona göre strateji geliştirmeye başlamışlardır.
Peki duran top organizasyonlarından gol üretmeye çalışan takımların dikkat ettiği şeyler nelerdir? Aslında sorunun ilk cevabı ayağına hâkim, iyi orta açan, orta açma ve şut atmada etkili, duran top kullanmaya yatkın olan oyunculardır. Ama, diğer aşamalar ne olmalıdır?
MIT konferansında yapılan köşe vuruşu atışlarındaki ısı haritasına baktığımızda, takımların topu hangi alana yönlendirdikleri de bu konuda önem taşımaktadır. Aynı şekilde farklı stratejilere ve takımların antrenmanlarda ekstra çalışmalar yaparak farklı stratejiler ile gol fırsatı yaratmaya çalışmaları da büyük önem taşımaktadır. Bu olguları da duran top organizasyonlarında başarılı olmanın diğer aşamaları olarak da adlandırabiliriz. Toplayacak olursak, duran top organizasyonlarından gol üretmeye çalışmak için gerekenlerin listesi;
Yukarıda belirtilen ihtiyaçlar ile Amerika’yı keşfetmiş olmamakla birlikte, takımların en az yetenekli bir ayağı olması ve üzerine etkili bir organizasyon oluşturulması büyük bir önem ortaya koymuştur.
Kaynak: Futbolistan